پنج اسفند زادروز گالیله
گالیلئو گالیله (به ایتالیایی: Galileo Galilei) (متولد ۱۵ فوریهٔ ۱۵۶۴) دانشمند و مخترع سرشناش ایتالیایی در سده‌های ۱۶ و ۱۷ میلادی (معادل قرن ۱۱ و ۱۲ هجری یعنی ۵ الی ۶ قرن بعد از ابوریحان و خواجه نصیر طوسی) بود. گالیله در فیزیک، نجوم، ریاضیات و فلسفه تبحر داشت و یکی از پایه‌گذاران تحول علمی و گذار به دوران دانش نوین بود.
وی در سن ۱۹ سالگی قانون آونگ را کشف کرد. از قانون آونگ گالیله در امور گوناگون از جمله اندازه‌گیری حرکات ستارگان و مهار روند کار ساعتها استفاده می شود.
در سال ١۶١٠ انتشار یافته‌های علمی وی در تأیید نظر کوپرنیک مبنی بر ثابت نبودن زمین و گردش آن به دور خورشید باعث شد تا وی از سوی کلیسا مورد بازجویی و تفتیش عقاید قرار گیرد. این نظریه با نظریات ارسطو‌ی یونانی که کلیسا حامی‌اش بود همخوانی نداشت. کلیسا این مرد را در انتخاب یکی از راه‌های سوختن در آتش یا امضای توبه نامه گذاشت.
او امضای توبه نامه را انتخاب کرد و شش سال بعد هم رسماً از دانشگاه و تدریس علم نجوم اخراج شد و تا سال‌ها بعد مجبور بود مرتباً جهت اعلام وفاداری خود به نظریهٔ مرکزیت زمین در کلیسا حضور یابد.
گالیله سرانجام در هشتم ژانویه سال ۱۶۴۲ در سن هفتاد و هفت سالگی، یعنی حدود ۹۹ سال پس از مرگ کوپرنیک از دنیا رفت. در سال ۱۹۶۹، پس از فرود انسان بر سطح ماه پاپ ژان پل دوم دستور به بررسی دوباره پرونده ارتداد گالیله داد و در سال ۱۹۹۲ کلیسای کاتولیک اعلام کرد که گالیله را بخشیده‌است.
برخی گالیله را مخترع تلسکوپ می‌دانند. او با الهام از کار عینک سازی به‌نام هانس یپرشی، دو عدسی مقعر و محدب را در دو سر لوله ای قرار داد و وقتی از سمت عدسی مقعر به درون لوله می‌نگریست اشیاء را چند برابر بزرگ‌تر می‌دید.
گالیله نخستین کسی بود که چهار ماه سیاره مشتری را رصد کرد و با رصد راه شیری دریافت که تعداد ستارگان این مجموعه بیشتر از آن است که قابل شمارش باشد. همچنین وی جزئیات سطح ماه را با تلسکوپ مشاهده و ثبت کرد. بعلاوه او فهمید که نور ماه حاصل انعکاس نور خورشید است و این نور از خودش نیست.
گالیله با آزمایشی مشهور بر فراز برج پیزا ثابت کرد سرعت سقوط آزاد اجسام از ارتفاع به وزن آن‌ها بستگی ندارد.
اما این نکته را نباید در باب گالیله فراموش کرد که به دلیل انگیزه‌های مذهبی و سیاسی، بسیاری از دستاوردهای دیگر دانشمندان به وی نسبت داده شد.
زهرا کاظمی
